چالش قفس پرورش ماهی در دریا
امروزه استفاده گسترده ازمنابع خاک و آب غیر قابل استفاده برای كشاورزی، صنعت و بهداشت با امکان توسعه آبزی پروری به عنوان يک راهكار مناسب برای تولید غذا و ایجاد اشتغال مطرح است. كشور ایران با متوسط بارندگی حدود 240 میلیمتر در سال جزء كشورهای نيمه خشک دنيا محسوب میگردد، از این رو آبزی پروری در دریا در کشوری مانند ایران که با کمبود منابع آب شیرین روبرو است، از ضروریات است.
پرورش ماهی در قفس از سیستم های جدید پرورش آبزیان در محیط محصور است که به دلیل تقاضای جهانی به تولیدات آبزی و محدودیت آب های شیرین در نیم قرن اخیر رشد فزاینده ای داشته است.
از محاسن برجسته پرورش ماهی در قفس های دریایی میتوان به استفاده از منابع آبی بهجای زمین، کاهش هزینه اجرائی پرورش ماهی، صرفه جوئی در مصرف آب شیرین، سهولت و سرعت احداث، کمتر بودن بیماریهای ماهیان آب شور، سهولت انتقال قفس، کاهش تجمع آلودگی در محیط پرورش و حل مشکلات اجتماعی و افزایش توان اقتصادی ساحل نشینان اشاره کرد. در این روش ماهی محصور در یک قفس یا سبد در منابع آبی محلی و یا آزاد پرورش داده می شود و آب به صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است. منبع آبی میتواند حوضچه، رودخانه، دریاچه و یا آبهای آزاد باشد.
هدف از این چالش طراحی قفس های دریایی سازگار با محیطی انتخابی از اقلیم آبی ایران و با در نظر گرفتن گونه پرورشی و ساخت تجهیزات کلیدی آن، براساس استانداردهای بین المللی با در نظر گرفتن شرایط محیطی حاکم و محاسبه نیروهای وارد بر آن و همچنین سیستم مهار متناسب با آن است؛ به طوری که قابلیت پاسخ به چالش های کلیدی پرورش ماهی در قفس دریایی را داشته باشد.
یکی از روش های پرورش ماهی استفاده از محیط های محصور است. که در ایران شامل قفس، پن (سواحل محصور) و کانال های آبرسانی محصور است. در واقع این محیط ها بخشی از مکان های آبی (نظیر دریاها، دریاچه های طبیعی و مصنوعی، دریاچه های پشت سد، مرداب ها، تالاب ها، رودخانه ها وکانال های آبرسانی) هستند كه با تور یا مواد مشبك دیگری محصور می شوند و در آنها ماهی رهاسازی و پرورش می یابد. هدف این مسابقه استفاده از طرح و ایده تیم های نخبه و مستعد جوان برای بازطراحی قفسه ای دریایی با قابلیت های کاربردی در جهت رفع چالشهای این حوزه است.
چالش های موجود در این صنعت عبارت اند از:
- غلبه بر امواج سهمگین دورهای در دریاها
- غلبه بر امواج نشکسته در مناطقی که عمق با شیب زیادی افزایش پیدا می کند.
- غلبه بر مشکلات پاکسازی تورها
- افزایش استحکام و انعطاف در تورها
- افزایش استحکام براکت ها
- غلبه برمشکلاتیکه پرندگان ماهی خوار بوجود می آورند.
- افزایش ظرفیت پرورش در مساحت کمتر
مصرف کنندگان قفس پرورش ماهی طیف بسیار وسیعی از جامعه را شامل می شود. از یک خانوار روستایی در مناطق ساحلی و متقاضی استفاده از قفس با ظرفیت پرورش 2 تن، تا هلدینگ های بزرگ کشور که متقاضی احداث مزارع پرورش ماهی در قفس با ظرفیت پرورش سالیانه چند هزار تن به عنوان جامعه هدف محصول مطرح هستند.
محاسبات نیرویی برای طراحی قفس پرورش ماهی یکی از اصلی ترین معیارها و قدمها بوده و بدون در نظر گرفتن نیروهای وارد بر مزرعه، ورود به عرصه طراحی و ساخت بسیار پر ریسک میباشد. مواد مورد استفاده در ساخت قفس نیز، مواد مقاوم در برابر تغییر شرایط رطوبت، گرما، شوری آب و همچنین تابش مستقیم نور آفتاب مورد نیاز بوده که اثر استفاده از این مواد در بلند مدت نمایان خواهد بود. از این رو برای تولید محصول هدف، نوآوری در زمینه طراحی برای انعطاف پذیری بیشتر در برابر موج و جریان، مقرون به صرفه بودن محصول، مقاومت محصولات در شرایط ذکر شده، بررسی دقیق اقلیم آبی مدنظر و گونه ماهی مورداستفاده، از اهمیت زیادی برخوردار است.
- انطباق با استاندارد (استاندارد NS9415 به عنوان اصلی ترین مرجع برای طراحی مزارع پرورش ماهی در قفس شناخته می شود)
- اجرای آسان و سریع
- مقرون به صرفه بودن
- مقاومت در شرایط محیطی
- نوآورانه بودن طرح
- استفاده از دانش روز برای تهیه مواد اولیه
- سهولت تعمیر و نگهداری